نویسنده و تاریخ نگار انقلاب:یکی از علل غنی بودن آثارم مستند بودن آن است

نوید شاهد گلستان؛ همه ما غلامرضا خارکوهی را به عنوان تاریخ نگار انقلاب اسلامی و دفاع مقدس می شناسیم. او دارای مدرک فوق لیسانس است. از سال 1359 به واحد فرهنگی جهادسازندگی پیوست و تا زمان بازنشستگی در این سازمان باقی ماند و طی این مدت دو بار به عنوان کارمند و کارشناس نمونه انتخاب شد. او 33 ماه در جبهه و مناطق جنگی غرب و جنوب کشور فعالیت داشته و چند سال نیز در ستاد پشتیبانی جنگ فعالیت نموده است. تا اینکه در مهر سال 1366 در جبهه کردستان به افتخار جانبازی نایل گردید و اکنون جانباز 35 درصد دوران 8 سال دفاع مقدس است. او چهل سال است که به مطالعه و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی مشغول است و تا کنون 26 جلد از کتاب های وی در قالب 22 عنوان منتشر شده است. علاوه بر این او صاحب امتیاز "نشریه انقلاب" است. نشریه ای که از سال 1386 تا کنون آن را با هزینه شخصی خود منتشر کرده است. یکی از افتخارات زندگی علمی او تبیین و معرفی واقعه 5 آذر سال 1357 گرگان در سطح کشور است. چنان که این واقعه به عنوان "سالروز قیام مردم گرگان" توسط شورای فرهنگ عمومی کشور با حضور رئیس جمهور ثبت ملی شد. لذا به خاطر زحمات 40 ساله او در زمینه تدوین و جمع آوری اسناد و خاطرات انقلاب و دفاع مقدس ، مستند "برگ های چهل ساله" توسط صدا و سیمای مرکز گلستان به مدت 33 دقیقه درباره معرفی زندگی و فعالیت های علمی و فرهنگی او تولید و در دهه فجر سال 97 دو بار پخش شد.

برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های پژوهشی "غلامرضا خارکوهی" گفتگویی با وی انجام داده‌ایم که توجه شما را به آن جلب می‌کنیم.

خارکوهی: بنده اول فروردین سال 1345 در روستای آلوکلاته گرگان متولد شده ام. البته در آن زمان مرسوم بود که خانواده های سنتی هنگام شناسنامه گرفتن سن پسرها را کوچکتر اعلام می کردند تا دیرتر به سربازی بروند و سن دخترها را واقعی یا بزرگتر می گرفتند تا زودتر ازدواج نمایند و برای ثبت قانونی دچار مشکل نشوند . لذا فکر می کنم سن واقعی بنده احتمالاً بیشتر باشد. خانواده ما مذهبی و شغلشان کشاورزی بود. والدینم افراد بسیار زحمتکشی بودند و من پنجمین فرزند خانواده پر جمعیت ما بودم. پدرم مُلا بود و علاوه بر قرآنی که می خواند چند کتاب قدیمی هم داشت که آنها را در بقچه ای پارچه ای نگهداری و گاهی مطالعه می کرد. اولین آشنایی بنده با کتاب در دوره کودکی از طریق مشاهده کتاب های پدرم بود. 

به محض ورود به مدرسه و فراگیری سواد خواندن و نوشتن، مطالعه کتاب را شروع کردم و هرچه باسوادتر شدم علاقه ام به کتاب و مطالعه بیشتر شد. بطوری که در سال سوم ابتدایی قطعه شعری نیز با ذوق خودم سرودم که وقتی سر کلاس درس خواندم معلم خیلی مرا تشویق کرد. باز در همین سال یا سال دوم ابتدایی بودم که داستانی در باره فداکاری یک کودک روستایی نوشتم. در سال پنجم دبستان شروع کردم به نوشتن کتاب "فرهنگ لغت"، اما ناتمام ماند. در آن دوره قصه ها و داستان های تاریخی که از زبان پدرم و سایر بزرگترها بطور شفاهی می شنیدم نیز خیلی برایم جذاب بود. اما کتابی در دسترس ما نبود. در دوره رژیم پهلوی چون به پیشرفت روستاها خیلی بها داده نمی شد مدرسه ما هم با وجود آنکه 180 دانش آموز داشت ولی فاقد کتابخانه بود. تا اینکه سال 1357 فرا رسید و مبارزات مردم علیه رژیم پهلوی اوج گرفت و موجب رشد فرهنگی و سیاسی نوجوانان و جوانان شد و دانش و بصیرت بنده نیز افزایش یافت. خوشبختانه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فضای فرهنگی کشور فضایی بالنده و آموزنده شد و به منابع مطالعاتی زیادی دست یافتم. بطوری که بنده گاهی چند کتاب داخل کیفم می گذاشتم و برای مطالعه همکلاسی‌هایم به مدرسه می بردم و امانت می دادم تا مطالعه کنند. 

خارکوهی: همانطور که گفتم من از اواسط دوره ابتدایی نویسندگی را شروع کردم و علاقمند به تاریخ و ادبیات بودم. اما پیروزی انقلاب اسلامی بزرگترین فرصت را برای رشد علمی و تاریخی بنده فراهم کرد. به عبارت دیگر برای امثال بنده پیروزی انقلاب اسلامی نه تنها موجب دگرگونی سیستم سیاسی کشور شد، بلکه موجب رشد و بالندگی فکری نوجوانان و جوانانی مثل بنده شد. به همین جهت بعد از پیروزی انقلاب، من تحت تاثیر پیام های امام و برخورداری از فضای فرهنگی- ارزشی جدید، به مطالعه و جمع‌آوری تاریخ انقلاب علاقمند شدم. در واقع من تحت تاثیر اندیشه های امام خمینی به تاریخ انقلاب اسلامی و جمع آوری اسناد و تدوین آن گرایش پیدا کردم. بطوری که الان کتابخانه شخصی بنده دارای حدود 12هزار جلد کتاب است و یکی از بزرگترین کتابخانه‌های تخصصی حوزه تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی در کشور می باشد. بعلاوه در طول چهل سال گذشته هزاران مجله و نشریه و اسناد تاریخی گردآوری نموده ام که منبع مهمی برای تالیف آثارم می باشد. 

خارکوهی: بخشی از حاصل زحمات چهل ساله ام در حوزه تاریخ نگاری، تالیف بیش از 30 جلد کتاب و ارائه حدود 1000 مقاله و سخنرانی و یادداشت و مصاحبه در مجامع و رسانه های مختلف است. بطوری که تا کنون 22 عنوان از کتاب هایم به چاپ رسیده که دو کتابم هر کدام دوره سه جلدی است. به عبارت دیگر این 22 عنوان در قالب 26 جلد چاپ شده است و تعدادی نیز در حال تالیف و انتشار می باشد. 

خارکوهی: برای مولفی مثل بنده که با هزار سختی و مشقت بدون حمایت سازمانی و تنها با یاری خداوند و استعانت از ارواح طیبه امام و شهدا و همراهی فوق العاده و فداکارانه همسرم این کتاب ها را نوشته ام، سخت است که بگویم کدامیک مهمتر است. چون هریک از آنها مثل بچه های بنده هستند و انتخاب بین بچه های خوب و دوست داشتنی، برای پدر ناممکن است. از جمله کتاب هایی که از بنده منتشر شده عبارتند از: کتاب حماسه پنجم آذر سال 57 گرگان، کتاب استان گلستان در انقلاب اسلامی در سه جلد گالینگور به حجم 2600 صفحه، کتاب استان گلستان در دفاع مقدس در سه جلد، کتاب استان گلستان در نهضت امام خمینی، کتاب استان گلستان و قیام 15 خرداد، کتاب انقلاب اسلامی به روایتی دیگر، کتاب خاطرات آیت الله نورمفیدی ، کتاب خاطرات آیت الله طاهری گرگانی، کتاب دفاع مقدس به روایت رهبر معظم انقلاب، کتاب برکات 8 سال دفاع مقدس از نگاه امام خمینی(ره) ، کتاب پیام آفرینان دفاع مقدس، کتاب استان گلستان به روایت اسناد انقلاب، کتاب سنگرسازان بی سنگر استان گلستان در دفاع مقدس، کتاب خدمات 40 ساله جمهوری اسلامی در استان گلستان ، کتاب یکشنبه خونین گرگان، و کتاب خانة اَمن، که در مرداد امسال منتشر شد و تعدادی دیگر.

خارکوهی: امام علی(ع) 14 قرن پیش فرمودند: "کتابِ خوب غذای روحِ بشر است". لذا یکی از نیازهای جامعه به طور عام و جوانان به طور خاص تغذیه علمی و فکری آنان با آثار مربوط به حوزه ایثار و فداکاری است. زیرا اگر جوانان بدانند پدرانشان برای حفظ مقدسات دین و وطن‌شان چه فداکاری هایی کرده اند و چگونه در مقابل دشمنان داخلی و خارجی ایستاده اند و چه رنج‌ها و سختی‌هایی کشیده اند، به پدران خود افتخار می کنند و راه آنها را با بینش و آگاهی ادامه می دهند. 

خارکوهی: هرکس باید به طریقی به جامعة خود خدمت کند، یکی از طریق پزشکی، یکی کشاورزی، یکی عمران، یکی نظامی و امنیتی، و یکی با تدریس و معلمی، اما بنده از با نگارش تاریخ مبارزات و فداکاری های ملت و ارائه آن به جامعه و مخصوصاً جوانان به این خدمت پرداختم. به همین جهت این آثار شناسنامه تاریخ معاصر جامعه ما و آیینه فداکاری های مردم است. مردم باید شناسنامه خود را بدانند و با هویت خود آشنا شوند و در آیینة تاریخ، خود را ببینند و با ارزیابی نقاط قوت و ضعف گذشته، بهتر در مسیر رشد و تعالی گام بردارند.   

نوید شاهد گلستان: برای انتشار این آثار چه مشکلاتی دارید؟

خارکوهی: هیچ کاری بی مشکل نمی‌شود. اساساً کار بی مشکل وجود ندارد. با آنکه نظام ما اسلامی است و مبتنی بر ایثار و شهادت می باشد، اما گاهی برای چاپ یک کتاب به شدّت خون دل می خورم و باید چند سال صبر کنم تا کتاب ما چاپ شود. ولی از آنجا که بنده معتقدم نوشتن کتابِ شایسته و سازنده در باره تاریخ مبارزات و فداکاری های ملت، خود نوعی جهاد در راه خدا و مقابله با دشمنان جامعه محسوب می شود، سعی کرده ام با صبر و بردباری انقلابی به کارم ادامه دهم. شاید اگر این مشکلات کاهش می‌یافت نویسندگان بیشتری به این موضوع می پرداختند.

خارکوهی: من یک مورخ منزوی و گوشه‌گیر نیستم، بلکه در بطن جامعه و حوادث حضور پُررنگ دارم . یکی از علل غنی شدن آثارم مستند بودن آن اطلاعات شخصی زیادی است که بنده به سبب حضور در حوادث تاریخی دارم. علت دیگر این است که در طول سال های گذشته و همزمان با حضور در رویدادها، بنده به جمع آوری اسناد و منابع مختلف پرداخته ام و اکنون از این انبوه اسناد مثل خِرمَنِ دانش استفاده می‌کنم. منبعِ سومِ آثارم، گفتگو با شاهدان عینی حوادث می باشد که مکمل تجربیات شخصی و اسناد گردآوری شده، است. علاوه بر این، بنده دقت و وجدان کاری و اخلاقی را در هنگام نوشتن خیلی رعایت می کنم تا آنچه می نگارم درست و منطبق با واقعیت باشد. بطور مثال من برای تدوین کتاب "حماسه 5 آذر سال 57 گرگان" که خوشبختانه بعد از چند سال تلاش ثبت ملی شد، حدود 20 سال تلاش نمودم. بنده معتقدم تدوین تاریخ انقلاب اسلامی یک کار مقدسی است و کسانی که به تدوین رویدادهای آن می‌پردازند باید به مبانی این انقلاب ایمان داشته باشند، وگرنه کتابشان به خطا می رود. هرچند که با روش های علمی و آکادمیک بنویسند. به همین جهت می گوییم مطمئنا یک فرد سکولار نمی‌تواند کتاب عالمانه‌ای در باره تاریخ انقلاب اسلامی ایران بنویسد.

خارکوهی: بخشی از این آثار به مراکز آموزشی رفته است، اما یک اقدام سیستماتیک و برنامه ریزی شده برای این موضوع صورت نگرفته، به دو دلیل، از یک طرف ناشران کتاب هایم در این زمینه کوتاهی کرده اند، و از سوی دیگر اساتید و مسئولان دانشگاه ها متاسفانه دنبال اینگونه کتاب ها نمی روند. از همه مهمتر بسیاری از اساتید درس ریشه های انقلاب اسلامی و مدرسان تاریخ بجای معرفی کتاب های مستند و متقن بنده و امثال بنده، دانشجویان را به جزوات و کتاب های شخصی خود ارجاع می دهند. متاسفانه در فضای فرهنگی دانشگاه نوعی تَنگ نظری و خودمحوری حاکم است. چون برخی از اساتید، کتاب ها و جزوات کم محتوای خود را به اجبار به دانشجویان می فروشند و دانشجو هم بخاطر نمره گرفتن آن را می پذیرد، بی آنکه اطلاعات لازم و کافی را از آن درس حاصل نماید. در اینجا مقصر اصلی استادان تاریخ دانشگاه ها هستند. بنده هم نمی توانم همه کتاب هایم را از ناشر بخرم و ببرم به دانشگاه ها و مدارس اهدا کنم. هیچ مورخی چنین نمی کند. مثلاً دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 10 دوره از کتاب "استان گلستان در انقلاب اسلامی" را که در سه جلد به حجم 2600 صفحه منتشر شده و یک کتاب مرجع است را از ناشر آن خریداری کرد. سایر دانشگاه ها هم باید همین گونه عمل کنند.

علاوه بر این بنده گاهی برای سخنرانی در دانشگاه ها و مراکز آموزشی دعوت شده ام که ضمن تشریح تاریخ مبارزات مردم ، به معرفی برخی از کتاب هایم نیز پرداخته ام. گاهی هم ، صدا و سیما و مطبوعات و نشریات تخصصی و سایت‌ها و خبرگزاری‌ها آثارم را معرفی کرده اند.

خارکوهی: تعدادی کتاب برای انتشار به ناشران تهران سپرده ام، مخصوصا کتاب های غائلة گنبد ، شهید محمدعلی روحانی‌فرد به روایت اسناد ، فراز و فرود آیت الله منتظری ، و تاریخ شفاهی جهاد سازندگی، که منتظر هستم چاپ شوند. علاوه بر این چند کتاب هم در دست تالیف دارم، از جمله کتاب های تاریخ شفاهی قیام مردم گرگان، قیام 12 دی گنبد و گالیکش در سال 57، و کتاب خاطرات شخصی خودم.